AFAD - Türkiye’deki Suriyeli Sığınmacılar, 2013 Saha Araştırması Sonuçları
Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı tarafından 2013'te yayınlanan "Türkiye’deki Suriyeli Sığınmacılar, 2013 Saha Araştırması Sonuçları"nın Giriş bölümünü aşağıda bulabilirsiniz.
Raporun Türkçe tam metnini pdf formatında indirmek için tıklayınız.
ÖNSÖZ
2011 yılının Mart ayında, iç karışıklıkların başlamasından bu yana, günden güne artan sayıda Suriye Arap Cumhuriyeti (Suriye)
vatandaşı Türkiye’ye sığınmacı olarak gelmektedir. Suriye’deki insan hakları ihlallerinde 2012 ve sonrasında ortaya çıkan hızlı artış,
insani yardım ihtiyaçlarında dramatik artışları da beraberinde getirmiştir. İç karışıklıkların başlamasından bu yana, Suriye ile güçlü
tarihi, kültürel ve komşuluk bağları olan Türkiye Cumhuriyeti iç karışıklıklardan etkilenen Suriye vatandaşları için “açık kapı” politikası
izlemiştir. Türkiye, gerek sınırları içerisindeki geçici barınma merkezlerinde ve çeşitli illerde, gerekse Suriye sınırları içerisindeki geçici
barınma merkezlerinde ve çeşitli yerleşim yerlerinde bu trajediden etkilenen Suriye vatandaşlarına insani yardım sağlamada en
cömert davranan ülke olmuştur.
Öncelikle, Suriye trajedisine büyük bir duyarlılık gösteren ve bu konuda öncü bir rol üstlenen Başbakan Recep Tayyip ERDOĞAN ve
Başbakan Yardımcısı Beşir ATALAY olmak üzere her seviyedeki devlet ve hükümet yetkilerimiz, başta BM ve AB’nin yanı sıra, tüm
uluslararası toplumun dikkatini bu konuya çekmek için büyük çaba göstermektedir.
Türkiye şu anda, iki buçuk yıldan bu yana 10 şehirde kurulan 20 geçici barınma merkezinde 200 binden fazla Suriyeli sığınmacıya
ev sahipliği yapmaktadır. Bunun dışında, geçici barınma merkezleri dışındaki yaklaşık 500 bin Suriyeli sığınmacıya sağlık, eğitim
ve gıda yardımı sağlanmaktadır. AFAD Suriyeli misafirlerimizin her türlü ihtiyaçlarını en iyi şekilde karşılamak üzere, geçici
barınma merkezlerinin kurulumu ve işletilmesi için yüksek standartlar oluşturmuştur. AFAD tarafından işletilen geçici barınma
merkezlerindeki hizmet ve tesisler, dünyanın hiç bir yerinde benzer merkezlerde bulunmayan standartlara sahiptir. AFAD geçici
barınma merkezleri normal yaşam koşullarının devam ettiği merkezlerdir. Okul öncesi de dahil olmak üzere, okul çağındaki tüm
çocuklar için eğitim hizmetleri mevcuttur ve Türk vatandaşlarına verilen standartta sağlık hizmetleri verilmektedir. Sığınmacılar için
yetişkin eğitim merkezleri de mevcut olup bir mesleği olmayanlara, yeterli beceri kazandırılarak meslek sahibi olmalarına yardımcı
olunmaktadır. Türkiye, Suriyeli sığınmacılara yalnızca geçici ev sahipliği yapmamakta aynı zamanda onları kriz sonrası dönem için de
hazırlamaktadır. AFAD, geçici barınma merkezlerinin kurulumu ve işletilmesi için yazılı standartlar kılavuzları oluşturmuş ve böylece
tüm barınma merkezlerindeki koşulların benzer olması sağlanmıştır. Bu standartlar aynı zamanda gelecekte meydana gelebilecek
muhtemel afetler sonrasında ihtiyaç duyulan afet barınma merkezlerinde de kullanılacak standartlar olarak oluşturulmuştur.
AFAD Türkiye’de geçici barınma merkezlerinde ve geçici barınma merkezleri dışında farklı şehirlerde yaşan Suriyeli sığınmacıların
profillerini çıkarmak amacıyla geniş bir anket çalışması gerçekleştirmiştir. Anket çalışması (1) geçici barınma merkezlerindeki
hizmetlerin ve koşulların iyileştirilmesi amacıyla veri toplamak, (2) Suriyeli sığınmacıların demografik, sosyo-ekonomik ve sosyokültürel
yapıları hakkında bilgi edinmek ve (3) geçici barınma merkezleri dışında çeşitli şehirlerde yaşayan Suriyeli sığınmacıların
ihtiyaç analizlerini yapmak amacıyla gerçekleştirilmiştir.
Anket çalışması Adana, Adıyaman, Hatay, Gaziantep, Kahramanmaraş, Kilis, Malatya, Mardin, Osmaniye ve Şanlıurfa illerinde,
hem geçici barınma merkezlerinde hem de bu merkezler dışında yaşayan Suriyeli sığınmacılar ile yüz yüze görüşme yöntemiyle
gerçekleştirilmiştir. Anketler demografi, sosyo-ekonomik yapı, barınma, güvenlik, sağlık, eğitim, beslenme, su/temizlik ve gelecekle
ilgili beklentiler konusunda sorular içermektedir. Geçici barınma merkezlerinde gerçekleştirilen anketlerle 1.420 hanede yaşayan
7.860 bireyden ve geçici barınma merkezleri dışında yaşayan sığınmacılarla gerçekleştirilen anketlerle de 1.160 haneden 7.320
bireyle ilgili veriler elde edilmiştir.
Anket soruları, AFAD Veri Değerlendirme ve Analizi Çalışma Grubu tarafından geliştirilmiştir. Sorular AFAD’ın geçici barınma
merkezleri ve bu merkezler dışında yaşayan Suriyeli sığınmacılarla ilgili 2,5 yıllık tecrübesine dayalı olarak ve bu tecrübeden
yararlanılarak hazırlanmıştır. Bu anket çalışmasında, Türkiye’de yaşayan Suriyeli sığınmacılarla ilgili “en önemli” konularla ilgili veri
elde edilmiştir. Çeşitli kısıtlardan dolayı, veri toplanamayan muhtemel alanların olabileceği açıktır. AFAD, elde edilen bilgiler ışığında
bu tür çalışmaları ilerleyen dönemlerde devam ettirmeyi planlamaktadır. Gelecekte yapılacak çalışmalarda önemli bulunan diğer
alanlar da dikkate alınacaktır.
Bir kısmı bu raporda yer alan ve profil anketine dayanan araştırma sonuçlarının ve değerlendirmelerin, bu alanda çalışan tüm
kişi, kurum ve kuruluşlara faydalı olmasını ve diğer çalışmalara yol gösterici nitelikte olmasını diliyorum. Bu rapor, profil anketinde
elde edilen bilgilerin yalnızca bir kısmını kapsamakta olup AFAD eğitim, sağlık, beslenme, barınma, çocuk ve kadın gibi konularda
spesifik raporlar yayınlayacaktır. Geçici barınma merkezleri dışında yaşayan Suriyeli sığınmacılarla ilgili bir ihtiyaç analizi raporunun
yazımı şu anda devam etmektedir. Anket çalışmasına desteklerinden dolayı Başbakan Yardımcısı Beşir ATALAY’a, Dışişleri, İçişleri,
Sağlık ve Milli Eğitim Bakanlıklarına, BMMYK Türkiye temsilcisi Carol BATHCELOR ve ekibine çok teşekkür ederim. Prof. Dr. Mehmet
BALCILAR bu ve bundan sonraki anket çalışmalarında da kullanılacak kapsamlı bir Anket Sistemini AFAD’a kazandırdı. Bunun yanı
sıra anket sorularının hazırlanmasına, saha görüşmelerine ve sonuçların analizine ilişkin süreci özveri ile yönetti ve rapora katkıda
bulundu. Çalışmalarından dolayı kendisine çok teşekkür ederim. Prof. Dr. Aysıt TANSEL ve Prof. Dr. Zeynel Abidin ÖZDEMİR bu raporda
yer alan değerlendirmeleri kaleme aldı. Kendilerine titiz çalışmalarından dolayı ayrıca teşekkür ediyorum. Anketin hazırlanması
sırasında önemli destek veren BMMYK Türkiye temsilciliğinden Brenda GODDARD ve Amer DELIC’e de teşekkür ediyorum. Raporun
tüm ilgilere faydalı olmasını dilerim.
Dr. Fuat OKTAY
AFAD Başkanı
|