UAÖ - Avrupa'nın Sınırında
Uluslararası Af Örgütü tarafından Temmuz 2013'de yayınlanan AVRUPA’NIN SINIRINDA: Yunanistan’ın Türkiye Sınırında İnsan Hakları İhlalleri başlıklı raporun giriş bölümünü aşağıda bulabilirsiniz.
Raporun Türkçe tam metnini pdf formatında indirmek için tıklayınız.
GİRİŞ: AB’NİN DOĞU AKDENİZ’DEKİ SINIRI:YUNANİSTAN-TÜRKİYE SINIRI
“Kuzeyde duvar ördüklerini bilmiyor musunuz?
Kara sınırını geçmek artık imkansız. Yunanistan
artık mülteci kabul etmiyor.”
27 yaşında Filistinli mülteci A., 2013 Şubat ayı başlarında Yunan sahil güvenlik görevlilerinin 52 kişiyle birlikte kendisini
Türkiye’ye geri ittiklerini söyledi. Uluslararası Af Örgütü 18 Şubat 2013 tarihinde kendisiyle görüşme yaptığı sırada Türkiye’de
idari gözetim altında tutuluyordu.
“Yunanistan’ın kaynakları ile çekilen bu tel duvar çözüm değil. Ancak yine de bir önlem, güçlü sembolik bir anlam
taşıyan bir seçenek, ülkemizi diğer Avrupa Birliği ülkelerine göç etmek için kullanmak isteyen üçüncü ülke
vatandaşlarına, insan kaçakçılarına ve tacirlere ulaşabilecek bir mesaj. ”
Yunanistan hükümetinin Göçmenlerin Haklarına İlişkin BM Özel Raportörü’nün raporuna cevabı, 19 Nisan 2013.[1]
Avrupa Birliği’nin (AB) Türkiye ve Yunanistan arasındaki dış sınırı, kuzeyde Meriç Bölgesi’nde
203km’lik bir kara sınırından ve güneyde Ege Denizi’nde bulunan deniz sınırından oluşuyor. Bu sınır,
Avrupa’da kendine güvenlik ya da daha iyi bir yaşam arayan göçmen ve mülteciler için uzun
zamandır önemli geçiş noktalarından biri olmuştur. 2012 yılında burası, AB’nin diğer sınırları ile
karşılaştırıldığında en fazla düzensiz geçişin yapıldığı sınır oldu.[2] Buradan geçmeye çalışanların
büyük bir çoğunluğu Afganistan ya da Suriye gibi çatışma yaşanan ülkelerden geliyor. Uluslararası
Af Örgütü tarafından yürütülen bu araştırma, bu kişilerin Yunanistan yetkilileri tarafından ciddi
insan hakları ihlallerine uğradıklarını gösterdi.
Yunanistan, son birkaç yıldır göçmenleri sınırlarının dışında tutabilmek için milyonlarca Euro
harcadı. 2012 yılında Türkiye ile arasındaki kara sınırına 10,5 km uzunluğunda tel bir duvar yerleştirdi
ve bu bölgeye yaklaşık iki bin sınır güvenlik görevlisi konuşlandırdı. Diğer yandan sığınma
başvurularını değerlendirmek için 2011 yılında kurulan yeni bir kurum ancak Haziran 2013’te,
yalnızca kısmi olarak çalışmaya başladı.
Devletler, vatandaşları olmayan kişilerin ülkeye giriş ya da ülkede kalışlarını kontrol etme; AB de üye
devletlere sınır kontrolü yapabilmeleri için destek sunma yetkisine sahiptir. Ancak Yunanistan’ın
Türkiye ile sınırını kontrol ediş şekli ağır insan hakları ihlallerine yol açmaktadır.
Yunanistan hükümeti sadece sınır denetimini arttırarak ve tel bir duvar örerek sınırlarını kapatmaya
çalışmamaktadır. Uluslararası Af Örgütü’nün araştırması sınırı geçmeye çalışan kişilerin kimi zaman
doğrudan Türkiye’ye geri itildiklerini de göstermektedir. Bu koşullarda Türkiye’ye geri gönderilen
kişiler, uluslararası hukuka aykırı bir şekilde Yunanistan’da sığınma başvurusu yapma ya da diğer
olası koruma ihtiyaçlarını açıklama imkanından yoksun bırakılmaktadır.
Uluslararası Af Örgütü’nün yaptığı araştırma, ayrıca Yunanistan sınır ve sahil güvenlik görevlileri
tarafından gerçekleştirilen bu tür geri itme uygulamalarının insanların hayatını tehlikeye attığını
göstermektedir. Uluslararası Af Örgütü’nün görüştüğü kişilerin bazıları denize çıkmaya elverişsiz
botlar ile denizin ortasında ya da elleri bağlı bir şekilde kara sınırının Türkiye tarafında bırakıldıklarını
söylemişlerdir.
Türkiye uluslararası koruma üzerine ilk yasasını kısa bir süre önce onaylamıştır. Avrupa Konseyi
üyesi olmayan ülkelerden gelen kişilere ülkede henüz mülteci statüsü verilmemektedir. Türkiye’ye
geri yollanan kişilerin alabilecekleri destek oldukça sınırlıdır. Çeşitli insan hakları kurumları ve sivil
toplum kuruluşları da Türkiye’de uluslararası korumaya erişim önünde engeller olduğunu ve
bireylerin zulme ya da diğer ağır ihlallere uğrama ihtimalleri olan ülkelere geri gönderilme riski
içinde olduğunu belirtiyorlar.[3]
Sınırda yakalanan ya da Yunanistan içindeki toplama operasyonları sırasında tespit edilen düzensiz
göçmenler, yasaların gerektirdiğinin aksine özgürlüklerinden mahrumiyetin gerekli ya da orantılı
olup olmadığı değerlendirilmeden, çoğunlukla kötü koşullarda ve uzun süreler boyunca idari
gözetim altında tutulmaktadırlar.
Diğer AB üyesi devletler ise Yunanistan’ın AB sınırlarının bekçisi olarak hareket etmesinden oldukça
memnun görünmektedir. Ancak Yunanistan sınırındaki politika ve uygulamalar sadece Yunanistan
için değil aynı zamanda bir bütün olarak Avrupa Birliği için de utanç kaynağıdır. Avrupa ülkelerinin
bir yandan dışarıda barış için baskı yaparken diğer yandan ülkelerindeki çatışmalardan kaçıp
Avrupa’ya sığınmaya çalışan insanlara iltica hakkı tanımaması ve onların hayatlarını tehlikeye
atması acı bir ironi olarak karşımızda durmaktadır.
————
- ↑ BM Genel Kurulu, Göçmenlerin Haklarına İlişkin BM Özel Raportörü François Crépeau’nun raporu: Ek – Yunanistan: Yunanistan hükümetinin Özel Raportörün raporuna cevabı, 19 Nisan 2013, Paragraf 11:http://ap.ohchr.org/documents/dpage_e.aspx?si=A/HRC/23/46/Add.5
- ↑ Frontex’in göç rotaları haritasına göre, Bulgaristan, Kıbrıs ve Yunanistan’ın dahil olduğu Doğu Akdeniz Rotası, 37.220 düzensiz giriş ile 2012 yılında AB’ye en çok düzensiz girişin tespit edildiği yoldu. Orta Akdeniz Rotası (İtalya ve Malta) ise 10.380 düzensiz giriş tespiti ile en sık kullanılan ikinci rotaydı. Göç Rotaları Haritası’na şu linkten erişilebilir: http://www.frontex.europa.eu/trends-androutes/ migratory-routes-map. Ayrıca bkz. Avrupa Komisyonu, Schengen Bölgesi’nin işleyişine dair ikinci yarı yıllık rapor 1 Mayıs 2012-31 Ekim 2012, 23 Kasım 2012, sayfa 2-3: http://ec.europa.eu/dgs/home-affairs/what-is-new/news/pdf/2_en_act_part1_v7_schengen.pdf; Avrupa Komisyonu, Schengen Bölgesi’nin işleyişine dair üçüncü yarı yıllık rapor 1 Kasım 2012-30 Nisan 2013, 31 Mayıs 2013, sayfa 2: http://ec.europa.eu/dgs/homeaffairs/ doc_centre/borders/docs/third_biannual_report_on_the_functioning_of_the_schengen_are a_en.pdf; Frontex, Yıllık Risk Analizi 2013, Nisan 2013, s. 20: http://www.frontex.europa.eu/assets/Publications/Risk_Analysis/Annual_Risk_Analysis_2013.pdf; and PACE, Göç ve iltica: Doğu Akdeniz’de tırmanan gerginlik, 23 Ocak 2013: http://assembly.coe.int/ASP/XRef/X2H-DW-XSL.asp?fileid=19349&lang=en.
- ↑ Örneğin bkz., BM Genel Kurulu, Göçmenlerin Haklarına İlişkin BM Özel Raportörü François Crépeau’nun Raporu: Ek – Türkiye, 17 Nisan 2013, Paragraf 60: http://ap.ohchr.org/documents/dpage_e.aspx?si=A/HRC/23/46/Add.2 ve Avrupa-Akdeniz İnsan Hakları Ağı (Euro-Mediterranean Human Rights Network), AB –Türkiye Geri Kabul Anlaşması – Göçmenlerin, mültecilerin ve sığınmacıların haklarını gözardı mı ediyor?, 20 Haziran 2012, sayfa 9-10: http://www.euromedrights.org/eng/2013/06/20/an-eu-turkey-readmission-agreementundermining- the-rights-of-migrants-refugees-and-asylum-seekers/. İdari gözetim altındayken uluslararası korumaya erişimin önündeki zorluklar yerel hukuki yardım kuruluşları Helsinki Yurttaşlar Derneği ve Mülteci-Der ile yapılan görüşmelerde de teyit edilmiştir. Güncel bilgi edinmek üzere, bu kuruluşlarla sırasıyla en son 30 Mayıs 2013 ve 18 Haziran 2013 tarihlerinde görüşülmüştür.
————
|
