No:77 Yürütme Komitesi’nin Uluslararası Mülteci Koruması’na İlişkin Olarak Aldığı Kararlar

madde14 sitesinden
Şuraya atla: kullan, ara

Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği (BMMYK)

BMMYK Yürütme Komitesi · EXCOM Kararları · BMMYK Kılavuz İlkeleri · BMMYK Tüzüğü


1995 (Yürütme Komitesi - 46. Oturum)


YÜRÜTME KOMİTESİ’NİN ULUSLARARASI MÜLTECİ KORUMASI’NA İLİŞKİN OLARAK ALDIĞI KARARLAR[1]


No: 77 (XLVI) GENEL


Yürütme Komitesi,


(a)Henüz kendileri için bir çözüm bulunamamış olan mültecilerin süregelen sıkıntılarını üzüntü ile belirtmiştir; zulümden kaçmak amacıyla diğer ülkelerde sığınma arama ve bulma hakkının korunması gibi temel insani ilkelere gösterilmesi gereken saygının ve zulüm riski olan yere geri göndermeme ilkesinin kesinlikle uygulanmasının uluslararası topluluk üyelerinin hepsine ait sorumluluklar olduğunu yeniden gündeme getirmekte ve Devletlerin mültecileri kabul etme ve onlara evsahipliği yapmaya devam etmelerini ve bu kişileri kabul edilmiş olan yasal ilkeler doğrultusunda korumlarını desteklemektedir;


(b)Mülteci sorunları ile ilgili çözüm arayışlarının, Yüksek Komiser’in uluslararası koruma yetkisinin ayrılmaz bir parçası olduğunu ve mülteci sorunlarının belirlenerek çözüm uygulamalarına geçilmesi için, tek tek Devletlerin bu ortak amaç konusundaki istek ve kapasitelerinin güçlendirilebilmesi amacıyla uluslararası topluluktan sürekli destek alınıyor olmasının gerektiğini kaydetmektedir;


(c)Mültecilerin korunmasına ilişkin uluslararası yasal temeli oluşturan Mülteci Statüsüne ilişkin1951 Sözleşmesi’nin ve 1967 Protokolü’nün önemini vurgulamakta ve uygun olduğu durumlarda Cartagena ve San Jose Bildirgelerinin yanı sıra özellikle ABÖ (OAU) Sözleşmesi gibi bölgesel düzenlemelerin değerinin altını çizmektedir;


(d)Namibya, Solomon Adaları, Samoa, Antigua ve Barbuda’nın 1951 Sözleşmesi ve/veya 1967 Protokolü’ne katılarak söz konusu düzenlemelerin birine ya da her ikisine taraf olan Devlet sayısını 130’a yükseltmelerini memnuniyetle karşılamakta ve bu düzenlemelerde henüz yer almamış olan Devletleri ve diğer tüm Devletleri bu düzenlemeleri uygulamaya özendirmektedir;


(e)Yüksek Komiser’in, mültecilerin korunmasına yönelik uluslararası düzenlemelerin uygulanması konusundaki denetimde göstermiş olduğu başarıyı yeniden onaylamaktadır. Devletlerin söz konusu uygulamaları, konunun ruhu ve amacına uygun biçimde yorumluyor ve gerçekleştiriyor olmalarının önemi üzerinde durmaktadır.1951 Sözleşmesi’ne ve/veya 1967 Protokolü’ne taraf Devletlere, 1989 yılında Yürütme Komitesi’nin kırkıncı oturumunun 57. Kararı’nda tekrarlanmış olan ve Sözleşme’nin 35. Maddesi’nde yer alan, Yüksek Komiser’e Sözleşme’nin uygulanması konusunda ayrıntılı bilgi verilmesini öngören hükmü hatırlatmakta ve bu hükmü henüz yerine getirmemiş olan taraf Devletleri bu uygulamayı gerçekleştirmeye çağırmaktadır;


(f)Yüksek Komiser’i, ihtiyaç duyan herkese uluslararası koruma verilmesini sağlayan tedbirlerle ilgili görüşme ve tartışmalara girmeye teşvik eden 74 (XLV) no’lu kararı yeniden gündeme getirmekte ve BMMYK’nın, uluslararası düzenlemelerde yansıtılmış olan temel koruma ilkelerine uygun ve bu amaca hizmet eden ilkelerin geliştirilmesi konusudaki rolünü desteklemekte olduğunu yeniden belirtmekte ve BMMYK’yı konu ile ilgili gayri resmi görüşmeler yapmaya çağırmaktadır;


(g)Yüksek Komiser’i, Devletlerin aşağıda adı geçen ölçüt ve temel unsurları geliştirmeye yönelik insiyatifleri konusunda bilgi paylaşımında bulunarak ve söz konusu uygulamanın adil ve tutarlı bir biçimde gerçekleştirilmesinin sağlandığını izleyerek Devletlerin özellikle kadınlara yönelik zulüm eylemlerine karşılık verebilecek ölçüt ve temel unsurların geliştirilip uygulanmasına yönelik çabalarını desteklemeye ve teşvik etmeye çağırmaktadır. Kadın haklarının insan hakları olduğu ilkesi doğrultusundaki sözü geçen temel unsurlara göre, cinsel şiddet ve diğer cinsiyetle ilgili zulümler de dahil olmak üzere, 1951 Sözleşmesi ve 1967 Protokolü’nde sıralanan nedenlerden dolayı zulüm görmekten haklı olarak korkarak mülteci statüsü talebinde bulunan kişiler kadın mülteci olarak kabul edilmelidir;


(h)Mülteci sorunlarına getirelebilecek kalıcı çözümlere bir engel teşkil etmenin yanı sıra zorunlu yerinden edilme uygulamalarının temel nedenleri arasında bulunan her tür etnik şiddet ve hoşgörüsüzlüğü kınamakta ve Devletleri, özellikle mülteci ve sığınmacıların özel durumlarına bağlı kamu bildirileri, uygun yasama uygulamaları, ve sosyal politikalar yoluyla hoşgörüsüzlük, ırkçılık ve yabancı düşmanlığı gibi olgulara karşı savaşarak eşduyum ve ortak bir anlayış yaratmaya davet etmektedir;


(i)Devletlerin, mültecilerin kabul edilmesi, geri dönen mültecilerin yeniden bütünleşmelerinin sağlanması ve mülteci hareketlerinin bazı nedenlerinin üzerinde durulması konusundaki insani sorumluluklarını yerine getirebilmeleri için, yasaların uygulanmasını, adaleti ve güvenilirliği sağlayan kurumlar da dahil olmak üzere etkin bir insan hakları rejiminin en temel unsur olduğunu takdir etmekte; ve bu bağlamda BMMYK’yı, gerektiğinde Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Komiser’i ile birlikte ulusal yasal ve kanuni kapasite oluşturma uygulamalarını destekleyen etkinlikleri güçlendirmeye çağırmaktadır;


(j)Tüm Devletleri, mültecilerin geri dönüşünü sağlayan koşulları teşvik etmeye ve gerektiğinde BMMYK ve ilgili kalkınma kurumları ile işbirliği içine girerek menşe ülkelerine gerekli rehabilitasyon ve kalkınma yardımında bulunarak sürdürülebilir bir yeniden bütünleşme sağlamaya çağırmaktadır;


(k)Herkesin kendi ülkesine geri dönme hakkının bulunduğunu tekrarlamakta ve bu bağlamda mültecilerin gönüllü geri dönüşünün güvenli ve onurlu bir biçimde gerçekleştirilmesini sağlayacak koşulların oluşturulmasının menşe ülkenin temel sorumluluklarından biri olduğunu vurgulamakta ve her Devletin yurttaşının geri dönüşünü kabul etme yükümlülüğünü hatırlatarak tüm Devletleri mülteci olmayan vatandaşlarının geri dönüşünü kolaylaştırmaya çağırmaktadır;


(l)Bu bağlamda uluslararası koruma ihtiyacı bulunmayan kişilerin geri dönüşü ile ilgili sorunlara eğilme gerekliliğini vurgulamakta ve BMMYK’yı diğer uluslararası örgütlerle işbirliği içine girerek geri dönüş sürecini kolaylaştırma yolları aramaya ve Daimi Komite’yi bu konuda bilgilendirmeye özendirmektedir;


(m)Yüksek Komiser’i, Devletlerin etkin desteği ile ve sivil toplum örgütleri, akademik kurumlar ve diğer ilgili organizasyonlarla kurulan ve günden güne artan işbirliği yoluyla Ofis’in, mülteci yasalarının ve koruma ilkelerinin teşvik edilmesi ve yaygınlaştırılmasına yönelik etkinliklerini genişletmeyi ve güçlendirmeyi sürdürmeye ve belgeleme, araştırma, yayımlama ve elektronik dağıtım alanlarındaki etkinliklerini bütünleştirmeye çağırmaktadır;


(n)Mülteci topluluğunun eğitiminin, ulusal mütabakat konusunda üstlenebileceği rolü takdir etmekte ve BMMYK’yı, diğer örgütlerle işbirliği içerisinde mültecilerin, barış ve insan haklarına ilişkin eğitimi programlarına giriş de dahil olmak üzere eğitim uygulamalarına katılımlarının sağlanabilmesi amacıyla, evsahipliği yapan Hükümetlere yardım etme konusundaki çabalarını desteklemektedir;


(o)Tüm ülkeleri, mülteci hakları doğrultusunda kabul edilmiş standartların uygulanmasının desteklenmesi amacıyla BMMYK ile işbirliği içine girerek cömert sığınma politikaları ortaya koyma kapasitelerini artırma özelliği taşıyan politik ve diğer somut yöntemlerle uluslararası dayanışma ve özellikle kaynakları sınırlı sığınma ülkeleri ile sorumluluk paylaşımı sergilemeye çağırmakta; mülteci sorunlarının bazı nedenlerinin yanı sıra uygun olduğu durumlarda gönüllü geri dönüş uygulaması da dahil olmak üzere ilgili çözümlerin de üzerinde durmakta ve ayrıca önlem stratejilerinin geliştirilmesi bağlamında gelişim ve rehabilitasyon yardımının önemini yeniden gündeme getirmektedir;


(p)Bir koruma düzenlemesi olan üçüncü bir ülkeye yerleşimin ve bu uygulamanın bazı durumlarda mülteci sorunlarına getirilebilecek kalıcı bir çözüm olarak kullanımının süregelen önemini tekrarlamakta; bir değerlendirme çalışması başlatılmasını ve BMMYK sponsorluğundaki üçüncü bir ülkeye yerleşim görüşmelerini memnuniyetle karşılamakta ve BMMYK’yı, etkinliklerini bu bağlamda güçlendirmek amacıyla ilgili Hükümetlerle ve sivil toplum kuruluşları ile kurmuş olduğu diyaloğa devam etmeye ve Yürütme Komitesi’ne devamlı olarak konu ile ilgili raporlama yapmaya özendirmektedir;


(q)Mülteci Kamp ve Yerleşimlerine Düzenlenen Askeri ve Silahlı Saldırılar konusundaki 48 (XXXVIII) No’lu Kararı yeniden onaylamakta ve sığınma sağlama eyleminin barışçı ve insani bir eylem olduğunu, mülteci kamp ve yerleşimlerinin, vatandaşlık ve insani haklara yönelik özel yapısının korunması ve tüm tarafların bu gerçeği zedeleyecek her tür eylemden kaçınması gerektiğini tekrarlamakta; mülteci ve sığınmacıların kişisel güvenlikleri açısından bir tehdit oluşturacak ya da Devletlerin güvenli ve istikrarlı durumlarını tehlikeye sokabilecek tüm eylemleri kınamakta; sığınma Devletlerini, mülteci kampları ve yerleşimlerinin vatandaşlık ve insani haklara uygun hale getirilmesinin sağlanması konusunda gerekli tüm önlemleri almaya çağırmakta; ve ayrıca sığınma Devletlerini, silahlı unsurların sızmasını önlemeye yönelik etkin tedbirleri almaya, mülteci ve sığınmacılara etkin fiziksel koruma sağlamaya ve BMMYK ve diğer ilgili örgütlerin bu kişilere hızlı ve engelsiz bir biçimde erişebilmesini sağlamaya çağırmaktadır.



  1. Birleşmiş Milletler Genel Kurulu Doküman No: 12A (A/50/12/Ek.1)’de yer almaktadır.