No:73 Mülteci Koruması Ve Cinsel Şiddet
|
No.73 (XLIV) – 1993
Yürütme Komitesi,
Uluslararası insan hakları insani yasalar tarafından tanınan asli kişisel güvenlik hakkını ihlal eden ve kurbanlara, ailelerine ve yaşadıkları topluluklara ciddi bir şekilde zarar vererek zedeleyen ve dünyanın bazı bölgelerindeki mülteci hareketlerini de içeren cebri göçlere neden oluşturmuş olan cinsel şiddetin yaygın bir şekilde görülmesi karşısından duyulan derin kaygıyı kaydederek,
Ayrıca aralarında çocukların da bulunduğu mülteci ve sığınmacıların birçok durumda uçuşları sırasında veya sığınma aradıkları ülkelere varışlarından sonra tecavüz veya diğer cinsel şiddet biçimlerine maruz kaldığı, bununla birlikte temel ihtiyaçların karşılanması, kişisel dökümanların veya mülteci statüsünün elde edilmesinde cinsel cebir kullanılması yönünde alınan üzücü duyumları kaydederek,
Mülteci ve sığınmacıları etkili bir şekilde koruyabilmek amacıyla cinsel şiddet olaylarını ortaya çıkarmak, caydırmak ve ıslah etmek için kesin eylemlerde bulunma gereğini ifade ederek,
Cinsel şiddetin önlenmesinin, iltica olaylarını da kapsayan cebri göçleri önlemeye yardımcı olabileceğini ve çözüm bulmayı kolaylaştırabileceğini de ifade ederek,
Mültecilere, insan haklarına ve sığınmacılara ilişkin uluslararası düzenlemeler ile mültecilerin ve geri dönenlerin cinsel şiddete karşı korunmasına ilişkin insani yasaların önemini belirterek,
Kadın Statüsü Komisyonu, Kadınlara Karşı Ayrımcılığın Önlenmesi Komitesi, İnsan Hakları Komitesi, Güvenlik Konseyi ve Birleşmiş Milletlerin diğer organları tarafından cinsel şiddeti önlemek, araştırmak ve kendi kuruluş yetkilerine bağlı olarak cezalandırmak amacıyla alınan diğer önlemlerin yanısıra Kadın Statüsü Komisyonu tarafından Kadınlara Karşı Şiddetin Ortadan Kaldırılmasına Yönelik Deklarasyon taslağını hatırda tutarak,
Kadın mültecilerle ilgili 39 No.lu (XXWVI), 54 No.lu (XXXIX), 60 No.lu (XL), 64 No.lu (XLI) Kararlarını tekrarlayarak,
- Yalnızca insan hakları ihlali olmakla kalmayıp, silahlı çatışma ortamında işlenmesi durumunda insani yasalara karşı büyük bir ihlal oluşturan ve aynı zamanda özellikle insanlık onuruna karşı büyük bir suç olan cinsel şiddet yoluyla yapılan zulümları şiddetle kınamaktadır;
- Devletleri, kendi toprakları içinde yaşayan tüm insanların asli hakları olan kişisel güvenlik haklarına saygı duyarak garanti altına almaları ve bunu, başka yolların yanısıra, uluslararası standartlara uygun bir şekilde ilgili ulusal yasaları uygulayarak ve cinsel şiddeti önlemek ve bununla savaşmak için alınacak önlemleri benimseyerek yapmaları çağrısında bulunmuş ve bunlara bağlı olarak aşağıdaki çalışmaları yapmalarını istemiştir:
- (i)yasa uygulama görevlileri ve askeri güçlerin üyelerinin her koşul altında ve her zaman her bireyin haklarına daha çok saygı göstermesini, cinsel şiddete karşı korumayı da kapsayan kişisel güvenliğin sağlanmasını amaçlayan eğitim programlarının geliştirilmesi ve uygulanması
- (ii)cinsel şiddet şikayetlerinin dosyalanarak incelenmesinin kolaylaştırılması, suçluların kovuşturması, cinsel şiddetle sonuçlanan kuvvet suiistimali olaylarının zamanında ve anlamlı disiplin önlemleri alınarak işleme sokulmasını sağlayacak etkili ve ayrım yapmayan yasal düzenlemelerin uygulanması;
- (iii)tüm sığınmacıların, mültecilerin ve geri dönenlerin BMMYK ile gerektiğinde ilgili Hükümetlerce onaylanmış olan diğer kuruluşlara anında ve engellenmeksizin erişimlerinin sağlanması;
- Kadın Mültecilerin Korunmasına Yönelik Kurallar’ın yayılması ve bunların uygulanması yoluyla, kadın mültecilerin tüm mülteci programlarında tam katılımları sağlanarak kadın mültecilerin haklarınının güçlendirilmesine yönelik etkinlikler
- Devletleri ve BMMYK’yı, kadın ve erkeklerin mülteci statüsünü belirleme usullerine ve mültecilerin hareket özgürlüğüne, huzur ve sivil statülerine ilişkin kişisel dökümanların tüm biçimlerine eşit olarak erişmelerini sağlamaya ve gönüllü geri dönüş veya diğer kalıcı çözümlerle ilgili kararların alınmasında erkekler kadar kadınların katılımının da sağlanmasını teşvik etmeye çağırmaktadır;
- Irk, din, milliyet, belirli bir sosyal grup veya siyasi düşünceye bağlı olarak cinsel şiddet yoluyla zulüm görme konusunda haklı bir korkuya bağlı olarak mülteci statüsü alma talebinde bulunan kişilerin mülteci olarak tanınmalarını desteklemektedir;
- Devletlerin, kadın mültecilerin genellikle erkek mültecilerden farklı zülum uygulamalarına maruz kalmalarından yola çıkarak, kadın sığınmacılar konusunda gerekli kuralları geliştirmelerini teklif etmektedir;
- Cinsel şiddete maruz kalan mülteciler ile bunların ailelerine yeterli tıbbi ve psiko-sosyal bakımın sağlanması ve bununla birlikte doğru kültürel olanakların temin edilmesini ve Devletlerden ve BMMYK’dan alınacak yardım ve bulunacak kalıcı çözümler konusunda bunların özel ilgili gerektiren kişiler olarak ele alınmalarını teklif etmektedir;
- Mülteci statüsünün belirlenmesi sırasında yapılan işlemler sırasında, cinsel şiddete maruz kalmış olabilecek sığınmacılara özellikle duyarlı bir şekilde davranılmasını teklif etmektedir;
- Mülteci programlarında, acil durumlarda çalışan kadın saha görevlilerin sağlanmasının ve kadın mültecilerin bunlara erişiminin sağlanmasının önemini yeniden belirtmektedir;
- Yüksek Komiser’in bu alanda yetkili olan diğer hükümetlerarası ve sivil toplum örgütleriyle birlikte yetkililer, kamp görevlileri, seçim görevlileri ve cinsel şiddeti önleme ve ona karşı koyma yönünde alınan koruma önlemleriyle ilgilenen kişiler için eğitim kursları geliştirme ve organize etme çalışmalarını desteklemektedir;
- Mülteci statüsünün belirlenmesi sürecine katılan kişilerin cinsiyet ve kültür konularında duyarlı hale getirilmesine yönelik eğitim programlarının Devletler tarafından oluşturulmasını teklif etmektedir;
- Yüksek Komiser’in insan haklarıyla ilgili kuruluş ve organlarla işbirliği içinde, mülteci hakları, kadın ve kız mültecilerin özel ihtiyaç ve becerileri konusundaki farkındalığı artırmak ve Kadın Mültecilerin Korunmasına İlişkin Kurallar’ın tam ve etkili bir şekilde uygulanmasını sağlamak amacıyla yaptığı çalışmaları teşvik etmektedir;
- Yüksek Komiser’i, Kadın Mültecilerin Korunmasına İlişkin Kurallar’ın uygulanması konusunda gelecekte hazırlanacak olan faaliyet raporlarına cinsel şiddet konusunu da dahil etme çağrısında bulunmaktadır;
- (m)Yüksek Komiser’in, Mülteci Kadınlara Karşı Cinsel Şiddetin Belirli Yönlerine Ait Nota başlıklı bir bildiriyi Yürütme Komitesi dökümanı olarak hazırlayarak yaymasını istemektedir;
