No:15 İltica Edecek Ülke Bulamayan Mülteciler
|
No:15 İltica Edecek Ülke Bulamayan Mülteciler
Yürütme Komitesi,
Devletlerin aşağıdaki kaygılar doğrultusunda yönlendirilmelerine gerek duymuştur;
Genel İlkeler
(a) Devletler, iyi niyetli sığınmacılara sığınma hakkı vermek için ellerinden geleni yapmalıdır;
(b) Bir mültecinin, zulüm korkusu duymak için yeterli nedeni olan bir ülkeye dönmek zorunda bırakılması veya gönderilmesi tanınmış bir ilke olan zulüm riski olan yere geri göndermeme ilkesinin ciddi bir ihlalidir;
(c) Tehlike altında olan, sığınacak liman arayan gemilere giriş izni vermek ve teknede olup da sığınma talebinde bulunan kişilere, sığınma hakkı tanımak veya en azından geçici sığınma sağlamak, denize kıyısı olan tüm Devletler için insani bir zorunluluktur;
(d) Sığınma hakkı tanıma konusunda Devletler tarafından alınacak kararlarda ırk, din, siyasi fikir, ulus veya menşe ülkeye bağlı ayrımcılık yapılmayacaktır;
(e) Devletler, ailenin yeniden birleştirilmesi için veya insani nedenlere bağlı olarak, geçici veya sürekli sığınma hakkı tanınan bir kişinin en azından eşi ile reşit olmayan veya bakmakmla yükümlü olduğu çocuklarını topraklarına kabul etmelidir;
Sığınmacıların Kitle Halinde Bulundukları Durumlar
(f) Kitlesel bir akının söz konusu durumlarda, sığınma arayan kişilere en azından geçici sığınma hakkı her zaman için verilmelidir. Coğrafi duruma veya başka herhangi bir nedene bağlı olarak geniş çaplı mülteci girişine sahne olan Devletler, gerektiği gibi ve ilgili Devletin talebi üzerine, eşit sorumluluk paylaşımı ilkesi doğrultusunda diğer Devletlerden derhal yardım almalıdır. Bu Devletler, ilgili kişilerin tam olarak korunmasını, acil yardım almalarını ve kalıcı çözümlerin aranmasını sağlamak üzere, mümkün olan en kısa sürede Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği’ne danışmalıdır;
(g) Diğer Devletler bireysel olarak, ortak olarak veya Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiseri veya diğer uluslararası organlar aracılığı ile gereken önlemleri alarak ilk sığınma ülkesinin yükünün eşit bir biçimde dağıtılmasını sağlamalıdır.
Bireysel Olarak Sığınma Hakkı İstenen Durumlar
(h) Belirli ortak ölçütlerin benimsenmesi yoluyla, sığınma talebini inceleme sorumluluğuna sahip ülkenin belirlenmesi sorununu çözmek üzere çaba gösterilmelidir. Bu tür ölçütleri belirlerken aşağıdaki ilkelerin gözetilmesi gerekir:
(i) Belirlenen ölçütler, sığınma isteğini inceleme konusunda hangi ülkenin sorumlu olacağının ve sığınma arayan kişinin bireysel olarak hangi yetkiliye başvurabileceğinin olumlu bir şekilde tespit edilebilmesine olanak tanımalıdır;
(ii) Bu ölçütler, sığınma isteğini incelemekten hangi Devletin sorumlu olacağı konusunda Devletler arasında çıkabilecek anlaşmazlıklardan kaçınılmasını sağlamalı ve diğer ülkelerde sığınma arayan kişinin ikametinin süresi ve niteliğini de dikkate almalıdır;
(iii) Sığınma arayan kişinin sığınmak istediği ülkeyle ilgili niyetleri de mümkün olduğu ölçüde göz önüne alınmalıdır;
(iv) Bir sığınma talebinin, bu talebin ancak başka bir Devlete yapılabileceği neden gösterilerek reddedilmemesi gerektiğine özellikle dikkat edilmelidir. Bununla birlikte, bir kişi sığınma talebinde bulunmadan önce başka bir Devlet ile bir bağlantı veya yakın ilişki içinde ise, adil ve anlamlı görülüyorsa, bu kişinin ilk olarak söz konusu Devletten sığınma talebinde bulunması istenebilir;
(v) Ölçütlerin belirlenmesiyle birlikte, hiçbir çözümün bulunamadığı olaylar konusunda ilgili Hükümetler arasında düzenli olarak istişare edilmesi için ve Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği’ne danışılması için düzenlemeler yapılmalıdır.
(vi) Başka bir taraf Devletin topraklarından kendi topraklarına hukuka aykırı bir şekilde giren kişilerin geri gönderilmesini mümkün kılan anlaşmalar, sığınmacıların özel durumları gözetilerek uygulamaya sokulmalıdır.
(i) Sığınma arayan kişilerden sığınma taleplerini belirli bir zaman sınırlaması içinde sunmaları istenmekle birlikte, diğer resmi gerekliliklerin yerine getirilmemesi veya bu süreye uyulmaması, herhangi bir sığınma talebinin değerlendirmeye alınmamasına neden olmamalıdır;
(j) Yürütme Komitesi tarafından yirmi sekizinci oturumda (döküman A/AC.96/549, paragraf 53(6), (E) (i)) kabul edilen öneriye uygun olarak, sığınma arayan bir kişi bir sınır makamına başvurduğunda, söz konusu yetkili bu başvuruyu merkezi bir makama iletmeksizin reddetmemelidir;
(k) Kendisine daha önce bir ülkede sığınma hakkı verilmiş olan bir mülteci, mevcut sığınma ülkesini zulüm görme korkusuyla veya fiziksel güvenliği ya da özgürlüğü kısıtlandığı için terketmek durumunda olması nedeniyle başka bir ülkeden sığınma talep ettiği takdirde, ikinci ülkenin yetkilileri bu kişinin sığınma talebini olumlu bir şekilde değerlendirmelidir;
(l) Devletler, Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği’nin talebi üzerine, herhangi bir ülkeden sığınma izni alamayan sınırlı sayıda mültecinin taleplerini olumlu bir şekilde değerlendirmelidir;
(m) Devletler, bir mültecinin sığınma ülkesinde ikamet etme veya o ülkeye geri dönme hakkını kaybettiği ve zulüm görme tehlikesinden kokmak için nedenleri bulunan ülke dışında herhangi bir ülkede ikamet etme olasılığı olmadığı durumlarla karşılaşmamaya özellikle özen göstermelidir;
(n) Devletler, 1951 Sözleşmesi Programındaki 6 ve 11. Paragrafların amaçlarına uygun olarak, mülteci başka bir Devletin topraklarında hukuka uygun bir ikamet hakkı elde edinceye kadar sığınmaya ait seyahat belgelerinin geçerlilik süresini uzatmaya veya bunları yenilemeye devam etmelidir. Benzeri bir uygulama, 1951 Sözleşmesi’nde öngörülen seyahat belgesinin dışında başka bir belge taşıyan mültecilere de olabildiğince uygulanmaya çalışılmalıdır.
